Bezpieczeństwo pożarowe pustek pod podłogami podniesionymi i sufitów podwieszanych.

Przewodnik dla architektów i projektantów obiektów komercyjnych i przemysłowych.

Sufity podwieszane i podłogi podniesione to szczególnie popularne rozwiązania w budynkach komercyjnych, przemysłowych i użyteczności publicznej. Budynki te wykorzystują wiele instalacji technicznych, które można poprowadzić w tych przestrzeniach. Zapewniają pewną elastyczność projektową i mogą być jednocześnie estetycznym wykończeniem.

Ze względu na specyfikę tych przestrzeni oraz rodzaj prowadzonych w nich instalacji, istotne staje się uwzględnienie podczas projektu lub realizacji aspektów bezpieczeństwa pożarowego. Nie bez znaczenia pozostają również wymogi prawa budowlanego w tym obszarze.

Czego dowiesz się z naszego przewodnika?

• Jakie instalacje są popularne w przestrzeniach sufitów podwieszanych i podłóg podniesionych?
• Skąd bierze się ryzyko wystąpienia pożaru w tych strefach?
• Jakie są wymogi prawne dotyczące stosowania systemów detekcji pożaru w przestrzeniach technicznych.
• Jakie są rodzaje systemów detekcji pożaru dedykowane do takich przestrzeni.
• W jaki sposób projektować systemy zabezpieczeń przeciwpożarowych w podłogach podniesionych i sufitach podwieszanych?
• Jaką rolę pełni autoryzowany instalator w procesie projektowym systemów detekcji pożaru?

Przegląd instalacji i rozwiązań, najczęściej montowanych w przestrzeniach sufitów podwieszanych i podłóg podniesionych

Przestrzenie techniczne ukryte nad sufitami podwieszanymi oraz w przestrzeni podłóg podniesionych są często wykorzystywane, jako miejsce prowadzenia instalacji, które zapewniają budynkom funkcjonalność. Znajdują się w nich:

• instalacje elektryczne,
• instalacje niskiego napięcia,
• instalacje światłowodowe,
• sieci komputerowe,
• systemy wentylacyjne, HVAC.

Wraz z rozwojem inteligentnych systemów budynkowych, potrzebujemy co raz więcej miejsca na prowadzenie okablowania lub montaż urządzeń. Oprócz wyżej wymienionych elementów, w przestrzeniach sufitów podwieszonych lub podłóg podniesionych, spotykamy również:

• inteligentne systemy sterowania,
• systemy monitoringu,
• systemy alarmowe,
• systemy CCTV.

Nagromadzenie różnego rodzaju systemów w tak małej przestrzeni może prowadzić do powstania ryzyka pożaru. Przyjrzyjmy się, z czego wynika ryzyko pożarowe, dla najczęściej stosowanych instalacji w przestrzeniach technicznych.

Ryzyko pożarowe w przestrzeniach sufitów podwieszanych i podłóg podniesionych

Podczas projektowania tego typu przestrzeni dobrze jest rozumieć, z czego wynikają zagrożenia w tych sferach. Podzieliliśmy je na dwie główne grupy – ryzyka wynikające z typu prowadzonych instalacji i montowanych urządzeń oraz z uwagi na charakterystykę konstrukcji tych przestrzeni.

W jaki sposób instalacje schowane w przestrzeniach technicznych mogą powodować ryzyko pożaru?

• Instalacje elektryczne – kable i przewody mogą ulec przegrzaniu w wyniku przeciążeń, niewłaściwego ułożenia lub uszkodzeń mechanicznych. Zwarcie, iskrzenie lub przetarcie izolacji kabli może zapoczątkować pożar.
• Sieci komputerowe i światłowody – wysoka temperatura lub niewłaściwe użytkowanie urządzeń sieciowych, np. serwerów w tego typu przestrzeniach może powodować przegrzanie, jeśli nie ma wystarczającej wentylacji. Kurz i pył zgromadzony na kablach i sprzęcie może działać, jak łatwopalny materiał, szczególnie w połączeniu z iskrzeniem przewodów. Złe rozmieszczenie kabli i przewodów czy brak osłon ochronnych w przestrzeniach podłóg podniesionych i sufitów podwieszanych może zwiększać ryzyko wystąpienia zagrożenia pożarowego.
• Systemy wentylacyjne i HVAC – kanały wentylacyjne wykonane z materiałów łatwopalnych mogą działać, jak przewody transmisyjne dla dymu i ognia. Przegrzanie lub awaria mechaniczna urządzeń klimatyzacji i ogrzewania mogą powodować ryzyko wystąpienia zagrożenia pożarowego, a nagromadzony kurz, pył lub tłuszcz w systemach wentylacyjnych, zwłaszcza w lokalach gastronomicznych mogą działać, jak substancje łatwopalne i również zwiększać ryzyko pożarowe.

Nagromadzenie ciepła w przestrzeniach technicznych w podwieszanych sufitach lub pod podniesionymi podłogami, trudny dostęp, zbyt rzadka kontrola urządzeń i przewodów, obecność kurzu, pyłu oraz tworzyw sztucznych znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia pożaru. Dlatego warto zadbać o wysokiej jakości materiały podczas zagospodarowywania takich przestrzeni oraz o projekt i montaż urządzeń do wczesnej detekcji pożaru, takich jak czujki dymu, ciepła i ognia, systemów aspiracyjnych czy systemów gaszenia.

Główne czynniki wpływające na rozprzestrzenianie się pożaru w przestrzeniach technicznych

W przestrzeniach technicznych nad sufitem czy pod podłogą, gdzie często poprowadzone są różnego rodzaju instalacje, dym oraz ogień mogą rozprzestrzeniać się znacznie szybciej niż w innych pomieszczeniach, z uwagi m.in. na obecność kanałów instalacyjnych, Materiały konstrukcyjne, takie jak płyty kartonowo-gipsowe czy panele z wykonane z tworzyw sztucznych mogą wpływać także na intensywność i tempo rozprzestrzeniania się pożaru.

Wśród głównych czynników wpływających na rozprzestrzenianie się pożaru w przestrzeniach pod podłogą i nad sufitem możemy wyróżnić:

• Konstrukcje przestrzeni technicznych, które mogą działać jak kanały wspomagające szybkie rozprzestrzenianie się pożaru, bez naturalnych barier.
• Obecność instalacji technicznych, takich jak instalacja elektryczna, HVAC, światłowody czy wentylacja mogą działać, jak nośniki ognia, a zanieczyszczenia, takie jak kurz stanowią łatwopalny obszar.
• Materiały, które nie są odporne na ogień, które zostały użyte do konstrukcji sufitów podwieszanych oraz podłóg podniesionych mogą stanowić doskonałe podłoże pożarowe.

Jak zapobiegać rozprzestrzenianiu się pożaru w przestrzeniach podpodłogowych oraz nad sufitowych w budynkach komercyjnych, przemysłowych czy użyteczności publicznej?

• Systemy detekcji – takie jak czujniki dymu i ciepła w tego typu przestrzeniach pozwalają na szybkie wykrycie pożaru oraz odpowiednią reakcję.
• Przegrody ogniowe – ich montaż ogranicza możliwość szybkiego rozprzestrzeniania pożaru.
• Materiały ognioodporne – stosowane do zabudowy sufitów podwieszanych oraz podłóg podniesionych, o wysokiej klasie odporności ogniowej pozwalają na minimalizowanie ryzyka wystąpienia pożaru.

Przestrzenie techniczne, choć często niewidoczne mogą mieć znaczącą rolą w rozprzestrzenianiu się pożaru. Wymagają odpowiednich zabezpieczeń oraz regularnej konserwacji, tak aby minimalizować ryzyko wystąpienia pożaru. Warto podczas projektu takich stref uwzględniać aspekty ochrony przeciwpożarowej, takie jak systemy detekcji ciepła i dymu.

Przy projektowaniu takich stref, należy również uwzględnić obowiązujące przepisy i dobre praktyki.

Wymogi prawne stosowania systemów detekcji pożaru związane z przestrzeniami technicznymi

W Polsce przepisy, które dotyczą ochrony przed pożarem w przestrzeniach technicznych są regulowane w dużej mierze przez „Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 7.06.2010r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów oraz przez Prawo Budowlane.” Najważniejsze wytyczne możemy podzielić na kilka grup:

Projektowanie i uzgadnianie systemów przeciwpożarowych

Instalacje przeciwpożarowe powinny być zaplanowane zgodnie z projektem zatwierdzonym przez rzeczoznawcę ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych. Projekt powinien uwzględniać specyfikę danego budynku, jego przeznaczenie, konstrukcję i strefy pożarowe.

W przestrzeniach technicznych, takich jak sufity podwieszane czy podłogi podwyższone, gdzie znajdować się będą instalacje elektryczne, sieci komputerowe, wentylacje wymagane jest zastosowanie systemów detekcji dymu lub ciepła, które umożliwiają wczesne wykrycie pożaru.

Strefy pożarowe i przegrody ogniowe

Rozdzielenie stref pożarowych w przestrzeniach technicznych, takich jak sufity podwieszane czy podłogi podniesione jest obowiązkowe w przypadku większych obiektów. Przegrody takie zapewniają opóźnienie rozprzestrzeniania się pożaru zgodnie z czasami określonymi dla wybranej kategorii budynku.

Obowiązkowa konserwacja i kontrola

Wszystkie instalacje przeciwpożarowe, m.in. czujniki dymu, ciepła czy okablowanie wymagają regularnej kontroli i konserwacji. Powinny być utrzymane w pełnej sprawności.

Zachowanie powyższych elementów pozwala na spełnienie przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej oraz zachowania bezpieczeństwa budynku komercyjnych, przemysłowych oraz użyteczności publicznej.

Przegląd systemów detekcji pożaru w podłogach podniesionych oraz w sufitach podwieszanych

Rodzaje ochrony przeciwpożarowej w budynkach komercyjnych, przemysłowych oraz użyteczności publicznej możemy podzielić na dwie kategorie: rozwiązania aktywne i pasywne. Rozwiązania aktywne to wszelkiego rodzaju systemy alarmowe oraz gaśnicze, które zapewniają ochronę przeciwpożarową. Natomiast rozwiązania pasywne sprowadzają się głównie do wyboru odpowiednich materiałów wykończeniowych i budowlanych, o odpowiednich charakterystykach pożarowych.

Do przestrzeni podpodłogowych oraz nad sufitowych warto stosować rozwiązania aktywne, takie jak systemy liniowej detekcji pożaru:

• liniowe detektory ciepła z lokalizacją miejsca alarmu,
• systemy zasysającej detekcji dymu – systemy aspiracyjne.

Systemy liniowej detekcji dymu pozwalają na skuteczne wykrywanie obecności dymu, który powstaje w przestrzeniach technicznych, np. wskutek iskrzenia czy spalania materiałów takich jak kable czy drewno. Liniowe detektory ciepła sprawdzają się w miejscach, gdzie może wystąpić iskrzenie czy zwarcie elektryczne. Liniowe systemy detekcji instalowane w długich przestrzeniach pozwalają na ciągłe monitorowanie i szybkie wykrywanie zmian na całej długości przewodów. Systemy zasysającej detekcji dymu opierają się na ciągłym monitorowaniu przestrzeni, poprzez wykrywanie nawet minimalnych ilości dymu.

Projektowanie systemów detekcji w przestrzeniach nadsufitowych oraz podpodłogowych wymaga dokładnego planu, który uwzględni specyfikę danego obiektu oraz tych przestrzeni.

Uwzględnienie takich systemów już na etapie projektowym pozwala na skuteczne zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom budynków, poprzez wczesne wykrycie pożaru i możliwość szybkiego i skutecznego przeciwdziałania.

Odporność pożarowa materiałów w przestrzeniach technicznych podłóg podniesionych i sufitów podwieszanych – poznaj pasywne rozwiązania

Bezpieczeństwo pożarowe budynków komercyjnych, przemysłowych oraz użyteczności publicznej możemy zwiększyć nie tylko poprzez stosowanie systemów detekcji pożaru, ale również poprzez wybór odpowiednich materiałów wykończeniowych i budowlanych do wykonania konstrukcji podłóg oraz sufitów. Jakie aspekty warto rozważyć?

• Materiały ognioodporne – do wyboru mamy różne klasy takich materiałów. Warto wybierać te oznaczone normą PN EN 13501-1, która klasyfikuje produkty pod względem ich reakcji na ogień.
• Podział stref – jednym z elementów zapobiegania pożarom jest podział przestrzeni na odseparowane strefy pożarowe za pomocą przegród ogniowych. Projektowanie takich przegród powinno odbywać się zgodnie z przepisami. Powinny być zaprojektowane tak, aby uniemożliwić przedostawanie się gorących gazów i płomieni oraz zapewnić izolację termiczną. Nie powinny również ingerować w instalacje poprowadzone w przestrzeniach technicznych ora powinny umożliwiać łatwy dostęp do nich, np. w celach serwisowych.

Przegrody ogniowe nie są tylko wymogiem prawnym, ale koniecznością, która gwarantuje bezpieczeństwo użytkownikom budynków. Projektując je warto skorzystać z porady ekspertów, którzy pomogą w doborze odpowiednich rozwiązań, zgodnych obowiązującym prawem.

W jaki sposób dobierać i projektować systemy zabezpieczeń przeciwpożarowych w podłogach podniesionych oraz sufitach podwieszanych?

Aby systemy przeciwpożarowe używane w przestrzeniach podłóg podniesionych oraz sufitów podwieszanych były skuteczne, musza być odpowiednio zaprojektowane. Proces doboru odpowiednich rozwiązań i projektowania uwzględnia szczegółową analizę ryzyka, wymogi techniczne budynku oraz przestrzeni, zgodność z obowiązującymi przepisami.

Pierwszy krok to dokładna analiza ryzyka pożarowego oraz uwzględnienie charakteru i przeznaczenia budynku, rodzaju instalacji, jakie znajdą się w przestrzeniach technicznych oraz materiałów konstrukcyjnych.

Drugi krok to wybór systemów detekcji. Na tym etapie musimy zdecydować, jakie wybieramy systemy detekcji dymu, ciepła. Rodzaje czujek, okablowania dopasować do specyfiki budynku, przestrzeni technicznej oraz instalacji wewnątrz niej. Nie możemy też zapomnieć o przegrodach ogniowych i ich umiejscowieniu.

Systemy detekcji dobieramy pod możliwości techniczne pomieszczeń. Wybór zależy od powierzchni pomieszczenia, jego długości czy szerokości. Musimy zwrócić uwagę na ogólne wymiary, wybrać wydajność detektorów oraz sposób ich montażu.

Argumenty za wyborem liniowej detekcji ciepła kablem cyfrowym:

1. Jedynym źródłem zagrożenia pożarowego nad sufitem są kable systemów bezpieczeństwa i elektrycznych.
2. Pierwszą fazą pożaru kabli jest ich przegrzewanie a dopiero potem dym.
3. W przypadku sufitów zamkniętych w grę wchodzą tylko detektory zasysające dymu, które mogą chronić do 5 pomieszczeń i ok 650m2 = Micra 10 lub odpowiedniki.
4. W przypadku detektora zasysającego dymu mamy detekcję tylko 1 otworem na pomieszczenie, maksimum 2 – pod kontem ekonomicznym akceptowalnym przez inwestorów.
   Czyli do czasu wykrycia pożaru dochodzi czas dojścia dymu do otworu, a potem od otworu do głowicy detekcyjnej. Do wszystkiego w momencie alarmu pożarowego najpierw trzeba znaleźć źródło pożaru, a to w ramach 5 pomieszczeń i zamkniętych sufitów może zając do 30 minut.
5. Liniowa detekcja ciepła wykrywa ciepło całą długością kabla więc o 100/500 razy gęściej niż otwór zasysający zasysającej czujki dymu.

Kable detekcyjne mogę biec w bezpośrednim sąsiedztwie tras kablowych nad sufitem podwieszanym, czyli przy samy źródle pożaru, przez które tylko wymagana jest detekcja nad sufitem. Kabel wykrywa pierwszą fazę pożaru, czyli przegrzewanie się kabli, a nieco późniejszą reakcję alarmową w stosunku do detekcji dymu rekompensuje błyskawiczną lokalizacją miejsca alarmu z dokładnością do 1m.

Tak więc jeśli detekcja ciepła wykryje pożar nawet 10 minut później niż detekcja zasysająca dymu to w tym przypadku zrekompensuje to szybką lokalizacją i możliwością ugaszenia pożaru w zarodku.

Argumentacja ta oraz testy i próby potwierdziły skuteczność takiego rozwiązania w niedostępnych obszarach bez możliwości szybkiej rewizji:
W Warszawie w budynku Generation Park przy ul. Towarowej 28, obecnie siedziba PZU rzeczoznawcy pożarowi, inspektorzy i strażacy odebrali 31 pięter biurowca (System Liniowej Detekcji Ciepła ProReact EN, trasy kablowe/podłogi podniesione – 31 detektorów ProReact Cyfrowy EN), Zielona siedziba CD Projekt na warszawskiej Pradze –liniowa detekcja ciepła ProReact Cyfrowy EV do ochrony tras kablowych pod podłogą podniesioną – 5 pięter. Poza tym centrum Południowe – w centrum Wrocławia – 22 piętra biurowca – ochrona podłóg podniesionych bez rewizji. Szpital w Wołominie – Ochrona sufitów podwieszanych bez rewizji – przestrzeń nad sufitem podwieszanym. Wiele innych podobnych, mniejszych.

Rola autoryzowanego instalatora w pomocy architektowi i inwestorowi

Doświadczeni instalatorzy odgrywają bardzo ważną rolę w procesie projektowym oraz odbioru systemów zabezpieczeń przeciwpożarowych w przestrzeniach technicznych, takich jak sufity podwieszane oraz podłogi podniesione. Doświadczenie i wiedza techniczna mają pozytywny wpływ na efekt końcowy oraz bezpieczeństwo użytkowników budynków.

Doświadczony instalator:

• przeprowadzi analizę potrzeb,
• dobierze odpowiednie rozwiązania,
• precyzyjnie wykona instalacje,
• przeprowadzi testy i ocenę działania systemów.

Autoryzowany instalator to niezastąpiony partner w procesie projektu i wyboru rozwiązań detekcji pożaru. Jego doświadczenie i wiedza techniczna na temat rodzajów rozwiązań i ich zastosowania pozwala zwiększyć bezpieczeństwo użytkowników budynku oraz skutecznie zabezpieczyć ich przez pożarem.

Zabezpieczenia przeciwpożarowe w przestrzeni sufitów podwieszanych i podłóg podniesionych – podsumowanie

Projektowanie przestrzeni technicznych, takich jak podłogi podniesione i sufity podwieszane, wiąże się z szeregiem wyzwań w kontekście bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Wybór i wdrożenie odpowiednich systemów detekcji dymu czy ciepła już na etapie projektu pozwala na spełnienie wymogów prawnych, zwiększenie bezpieczeństwa oraz skuteczne zabezpieczenie przestrzeni pod sufitami podwieszanymi oraz podłogami podniesionymi.

Projektanci budynków komercyjnych, przemysłowych oraz użyteczności publicznej powinni pamiętać o wdrożeniu systemów przeciwpożarowych już na etapie projektu. W ten sposób dbają o bezpieczeństwo pożarowe użytkowników oraz finanse inwestorów.